Voedsel en spiritualiteit
Richt je op de bron van Licht
 

Wat zijn anthocyaninen?


Anthocyaninen zijn wateroplosbare, secundaire metabolieten die als meest in het oog springende eigenschap hebben dat ze de kleuren roze, rood, blauw, violet, magenta, diep paars en zwart in groente en fruit veroorzaken. Deze plantaardige stoffen, vaak fytocomponenten genoemd in de wetenschap, spelen een belangrijke rol bij de groei van een plant, en bij het defensiemechanisme van een plant. Ze zorgen voor bescherming tegen UV-straling en ze beschermen de plant tegen te lage temperaturen. Daarnaast spelen ze een rol bij de voortplanting van planten.

Anthocyaninen hebben belangrijke medicinale eigenschappen voor de mens. 


Etymologie Anthocyaninen

Het woord anthocyaninen is een samenstelling tussen twee Griekse woorden: Anthos, wat bloem betekent, en kyaneos, wat donkerblauw beduidt. De anthocyanine petunidine is gekozen omdat het in de bloem van de petunia voorkomt, en pelargonidine omdat het in de pelargoniums voortkomt, wat een soort geraniums zijn.


Kleurrijk voedsel

Anthocyaninen worden aangepast door suikers en acylzuren. De kleuren die anthocyaninen veroorzaken zijn gevoelig voor factors als PH-waarde,licht, temperatuur en metalionen. 

Biochemisch gezien spelen anthocyaninen een rol bij het geven van kleur aan voedsel, als voedingsstof, als smaakstof, als natuurlijk conserveermiddel en als nutraceutical. 

Een nutraceutical is een voedingsstof met medicinale eigenschappen. Het is een samentrekking van de woorden nutriënt en farmaceutical.


Anthocyaninen als vervanger van kunstmatige kleurstof

In de laatste jaren zijn anthocyaninen veel onderzocht omdat ze een duurzame en gezonde manier zijn om als voedingskleurstof te dienen, naast tal van andere toepassingen. 

Consumenten ervaren dat natuurlijke fytocomponenten minder bijwerkingen hebben dan kunstmatige kleurstoffen, fabrikanten hebben daarop ingespeeld door steeds minder kunstmatig geproduceerde stoffen te gebruiken.


Flavonoïden en secundaire metabolieten

Anthocyaninen vallen onder de flavonoïden. De wetenschap schaart ze eveneens onder de secundaire metabolieten net als vitaminen en mineralen. We kennen als de primaire metabolieten de macronutriënten eiwitten, vetten en koolhydraten. 

Secundaire metabolieten zijn voedingsstoffen met vergelijkbare eigenschappen als vitaminen en mineralen, maar deze zijn pas sinds een recentere datum ontdekt, onderzocht en op hun juiste waarde ingeschat.


Door welke processen ontstaan kleuren?

Anthocyaninen worden aangepast in de natuur door hydroxylatie, methylatie, glycosylatie,
en acylatie. Wanneer methylatie plaatsvindt, worden de stoffen meer rood van kleur en door acylatie komt de blauwe kleur meer prominent naar voren.

 


8000 Anthocyaninen in dat hele kleine stukje fruit

Wetenschappers hebben beredeneerd dat er waarschijnlijk 8000 verschillende anthocyaninen zijn die in planten voorkomen. 

Een onderzoek uit 2021 vertelt dat er tot nu te slechts 700 hiervan zijn waargenomen door onderzoekers. Daarvan zijn een aantal naar voren gekomen die het meest in de natuur voorkomen:

 

  1. Pelargonidine
  2. Cyanidine
  3. Delfinidine
  4. Petunidine
  5. Peonidine
  6. Malvidine


Variatie per cultivar

Hoewel er anthocyaninen in elke vrucht van rode, blauwe, paarse, roze of zwarte kleur zitten, zitten er niet n een soort dezelfde anthocyaninen. Per cultivar, per variëteit van een fruitsoort, kan de samenstelling van anthocyaninen verschillen. Ook de hoeveelheid kan verschillen. Dat heeft te maken met factors als weer, grondsoort, genotype, het zoutgehalte van de grond, en gebruik van mest.
Uit een onderzoek naar de granaatappel blijkt dat in een granaatappel in Spanje andere anthocyaninen zitten dan een granaatappel uit Griekenland, India, Turkije, of Kroatië. Het blijkt dat er in elke cultivar een andere samenstelling is van dit fytocomponent. 

Dat kan ook te maken hebben met de bacteriën, insecten en wormen waarmee een granaatappelboom te maken krijgt. 

Hij maakt tegen elke soort andere anthocyaninen aan om deze bedreigingen af te wenden.

 

Anthocyaninen in groente en fruit

  • Pelargonidine verschijnt in een unieke oranje zalmkleur. Het kan worden gevonden in verschillende planten zoals aardbei, bosbes, banaan, rode radijs en aardappel
  • Cyanidine komt meestal voor in magenta en karmozijnrode kleuren. De belangrijkste bronnen van Cyanidine zijn appels, bramen, zwarte frambozen, vlierbes, moerbei, blauwe bosbes, kruisbes, perzik, peer, vijg, kers, rode ui, rode kool, bloedsinaasappel, pruim, druif, rode zoete aardappelen, aardappelen, aardbei en paarse wortel
  • Peonidine heeft een magenta kleur. Het is te vinden in veel fruit zoals mango, druif, aardappelen, zoete aardappelen en pruim.
  • Delfinidine wordt normaal gesproken in verschillende kleuren aangetroffen; paars, magenta en blauw. De blauwe tint van bloemen is door dit pigment. De belangrijkste bronnen ervoor zijn passievrucht, aubergine, sperzieboon, granaatappel, bosbes, blauwe bosbes en druif.
  • Petunidine heeft een paarse kleur. Het komt voor in bosbes, blauwe bosbes en druif
  • Malvidine heeft een paarse kleur. Het is primair verantwoordelijk voor de kleur van blauwe bosbes, bosbes en rode druif.

 

Anthocyanidinen tegen kanker

Anthocyanidinen zijn uitgebreid onderzocht en gecheckt op hun medicinale activiteiten. Onderzoekers zien dat ze een werking hebben tegen de groei van kankertumors, en ze kunnen zelfs een tumor verkleinen. Een tumor is in feite een klompje cellen zonder begeleiding van DNA, waardoor ze ongebreideld voortwoekeren in plaats van afsterven, wat normale lichaamscellen doen. Anthocyaninen zijn in staat om de aanmaak van bloedvaten in een tumor, wat de angiogenesis wordt genoemd, te stoppen. 

Verder wordt het DNA hersteld, waardoor een kankercel zich besluit op te heffen zoals iedere lichaamscel dat na verloop van tijd doet. In een lichaam zonder kankercellen verschijnen voortdurend nieuwe lichaamscellen. Het leven van een lichaamscel duurt gemiddeld 7 jaar.


Anthocyaninen tegen diabetes mellitus

Diabetes wordt gekenmerkt door een veelvoud aan pieken en dalen in de bloedsuikerspiegel, en een verminderde aanmaak van insuline of een resistentie van lichaamscellen tegen de opname van insuline. 

Anthocyanidinen kunnen op meerdere manieren het degeneratieve proces wat met diabetes gepaard gaat tegengaan. 

  1. Ten eerste zijn ze in staat om de cellen in de pancreas of alvleesklier te stimuleren om meer insuline aan te maken. 
  2. Ten tweede zijn ze in staat om lichaamscellen aan te sporen om insuline op te nemen zodat insulineresistentie verminderd wordt.
  3. Ten derde kunnen ze door vermindering van het enzym maltase voorkomen dat er te hoge bloedsuikerpieken ontstaan in het lichaam.


Rood en blauw fruit, goed voor de ogen

Net als carotenoïden, die overigens ook een rol spelen als kleurstof in voedselplanten, zorgen anthocyaninen voor gezond werkende ogen. Sommige therapieën om de werking van het gezichtsvermogen te verbeteren zijn gericht op inname van hoge doses anthocyaninen. Er zijn nog geen negatieve bijwerkingen gemeld van hoge doses.
Uit onderzoek blijkt dat schade door blauw licht aan het gezichtsvermogen kan worden gereduceerd wanneer mensen veel anthocyaninen binnen krijgen. Blauw licht wordt veroorzaakt door schermen van mobiele telefoons, computers en Led televisies. 

Ook Ledlampen kunnen hieraan bijdragen. Onderzoek toont aan dat ziekten als staar en bijziendheid verminderen bij een hoge inname anthocyaninen.

 

Verschuiving naar duurzaam en natuurlijk

Wetenschappers constateren een maatschappelijke neiging tot verschuiving van synthetische conserveermiddelen naar natuurlijke conserveermiddelen. Anthocyaninen kunnen hierbij een belangrijke rol spelen, naast allerlei andere stoffen zoals quercetine, alfatocoferol en catechinen, in onderstaand rijtje voornamelijk rode groenten en fruit zie je de hoeveelheid fenolzuren per honderd gram in een voedingsstof, uitgedrukt in milligram. 

Deze fenolzuren bestaan voor een groot deel uit anthocyaninen. Onderstaande meetwaarden zijn per milligram.

 


Goed voor lever en nieren

Uit studie op mensen blijkt dat sap met vruchten die rijk zijn aan anthocyaninen goed zijn voor de lever en de nieren, Deze organen gaan beter werken door deze anthocyaninen. Als de lever en nieren beter werken, worden allerlei processen in het menselijk lichaam makkelijker in balans gebracht, aangezien lever en nieren alle overbodig geworden stoffen en toxinen in het lichaam verwijderen via vooral de urine.


Anthocyaninen en chronische ontstekingsziekten

Tegenwoordig noemen wetenschappers ziekten als diabetes, obesitas, prikkelbaredarsyndroom, kanker, cardiovasculaire ziekten, neurodegeneratieve ziekten, en de ziekte van Crohn chronische ontstekingsziekten. 

Men ziet dat anthocyaninen door een antioxidanteffect in staat zijn om de ontstekingen op celniveau, de oxidatieve stress die met deze ziekten geaard gaan, te verzachten, verminderen te doen stoppen. Daarbij zijn er allerlei andere medicinale werkingen van anthocyaninen zoals het effect op de lipolyse ofwel de verbranding van vetten in het lichaam, wat gestimuleerd wordt door de rode natuurlijke kleurstof. Daardoor is het een extra goed middel voor mensen die lijden aan overgewicht of obesitas.

In ons lichaam worden anthocyaninen omgezet. Cyanidine-glucosiden worden omgezet tot protocatechïdezuur en malvidine, pelargonidine, delfinidine en peonidine worden respectievelijk gemetaboliseerd tot syringidezuur, 4-hydroxybenzoïdezuur, galluszuur en vanillezuur. Ons lichaam maakt anthocyaninen op deze manier beter biobeschikbaar en absorbeerbaar voor het darmslijmvlies.
In onze darmen worden anthocyaninen eerst door bacteriën omgevormd in voor het lichaam bruikbare stoffen waarna ze worden opgenomen via het darmslijmvlies. 

Wetenschappers zien dat er een hogere productie is van het microbioom van de bacteriesoorten Bifidobacteriën, Lactobacilli of Actinobacteriën. Deze probiotica bacteriesoorten kunnen anthocyaninen omzetten in het het lichaam makkelijker te verteren stoffen.


Droogte stress en aanmaak Anthocyaninen

Stress in een plant zorgt voor hogere aanmaak van anthocyaninen. Onderzoekers zien dat droogte stress leidt tot hogere aanmaak van deze plantbeschermende stof. 

Dit mechanisme is vaker terug te vinden in de plantenwereld. Dat is eveneens de oorzaak van het feit dat in de ene regio, en in een ander weertype een plant meer anthocyaninen en dus meer voedingsstoffen en medicinale stoffen aanmaakt.


Zwart is gezond

Er worden niet erg veel donkerpaarse of zwarte voedselsoorten gegeten. Zwarte bessen, zwarte rijst, paarse wortel, paarse mais, bramen, moerbeien en vlierbessen zijn uitzonderingen op deze regel. In zwartkleurig voedsel zitten relatief veel anthocyaninen, dus in feite zijn ze op dat gebied gezonder dan voedsel dat mooi rood is zoals de tomaat.


Paars voedsel tegen aderverkalking

Onderzoek wijst uit dat donkerpaars of zwart voedsel zoals paarse zoete aardappel extra gezond is voor proefdieren. Aderverkalking en cholesterolaanmaak worden minder door de anthocyaninen in dit voedsel. De donkerpaarse kleurstof vangt vrije radicalen die verantwoordelijk zijn voor ontstekingen die het lichaam tracht te verhelpen met de aanmaak van cholesterol. 

Ontstekingen kunnen zorgen voor scheurtjes in de aderwand. Cholesterol vervoert stoffen naar de aderwand waardoor deze weer heelt. Wanneer een korstje op de wond wordt gevormd kan deze los raken waardoor aders verstopt raken en een hartaanval of beroerte plaatsvindt. 

Het is daarom belangrijk middels het eten van anthocyaanrijke voeding aderverkalking tegen te gaan, want alleen cholesterolverlagers slikken in de vorm van statines helpt niet tegen dit verschijnsel.


Bloeddruk verlagen met anthocyaninen

Aderverkalking leidt vaak tot minder soepele bloedvaten, en dat leidt weer tot verhoogde bloeddruk. Daardoor leidt het eten  van veel anthocyaanrijk voedsel tot een verlaagd risico op hoge bloeddruk. 

Dat geldt niet alleen voor het eten van donkerpaars voedsel of zwart voedsel, ook blauwe bessen, rode bessen, aardbeien, frambozen, cranberries, kersen en bietjes dragen daaraan bij.


Zwart, rood, paars en blauw goed voor de grijze massa

Net zoals andere organen zijn ook de hersenen onderhevig aan oxidatieve stress, de grondoorzaak van vrijwel alle ziekten. Neurodegeneratieve ziekten worden in de wetenschap nog niet zo goed begrepen, en men tast enigszins in het duister wat de exacte oorzaken op biochemisch niveau zijn, maar men weet al wel dat de stressreducerende werking ook van pas komt voor de hersenen. Onderzoekers zien dat de ziekte van Parkinson, Huntington, Alzheimer en ALS minder voorkomen bij hen die regelmatig roodkleurige en blauw-paars-zwarte vruchten eten.
Onderzoekers zien bijvoorbeeld dat in een onderzoekmodel op muizen de oxidatieve stress minder wordt als aan de muizen anthocyaninerijke zwarte bonen of zwarte sojabonen wordt gegeven. 

Deze stoffen zorgen er tevens voor dat het verlies aan proteïnen in de hersenen wordt teruggebracht. Als klep op de vuurpijl zien onderzoekers dat anthocyaninen de productie van lichaamseigen antioxidanten superoxidedismutase en catalase versterkt. Deze lichaamseigen antioxidant enzymen werken nog sterker dan anthocyaninen om oxidatieve stress te verminderen.

 

Slechte vetten verhogen risico op Alzheimer

Verder ziet men dat transvetten zoals margarine en bakolie het risico op alzheimer en parkinson verhoogt. Het eten van voedsel met antocyaninen werkt hier ook goed tegen, aangezien het de lipolyse of ververtering ondersteunt. 

Zo kun je dat zo zien: margarine en bakolie zijn producten die van hun gezonde voedingsstoffen zijn ontheven, waardoor ze het risico op allerlei ontstekingen vergroten, wanneer we vervolgens anthocyaninen innemen, dan is dit verlies aan voedingsstoffen in industriële oliën en vetten opgeheven.

Om dezelfde reden hebben onderzoekers in verschillende klinische studies gezien dat kersen, blauwe bessen en rode druiven bij mensen met dementie de symptomen doen verminderen. Men had een beter geheugen en betere verbale capaciteit als men wekenlang dagelijks natuurlijke anthocyaninen inneemt, zoals 200 cl verse kersensap, druivensap of blauwe bessensap.

 

Anthocyaninen beschermen de huid

Er wordt door allerlei organisaties en overheden gewaarschuwd voor UV straling door de zon, maar er wordt slechts zelden bij verteld dat gezond eten schade van UV straling tegengaat. 

Uit onderzoek blijkt dat anthocyaninen schade door UV straling tegengaan. Het risico op huidkanker wordt ook minder door anthocyaninen. De kans is erg groot dat anthocyaninen de huid beter beschermen dan zonnebrandmiddel.

Onderzoekers zien verder dat vroegtijdige huidveroudering ook wordt tegengegaan door anthocyaninen. In het onderzoek werden onder andere cranberries, blauwe bessen en paarse zoete aardappel gebruikt. Men maakte bijvoorbeeld van anthocyaninen in paarse zoete aardappel een zonnebrandcrème. De wetenschappers melden dat het gebruik van een natuurlijk product veiliger is dan een synthetisch cosmeticaproduct. 

Synthetische cosmetica geven juist een hogere kans op huidkanker en vroegtijdige huidveroudering. Overigens kun je ook fruit als cosmetica gebruiken.

Bronnen bij artikel over Anthocyaninen


  • Foto's: Of gemaakt door Thomas Dijkman, of Publiek Domein. 
  • Wetenschappelijke info komt uit onderstaande downloadbare bronnen:
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7