De gezondheidsvoordelen van Citroenbasilicum

Foto Katharva

Citroenbasilicum is een door mensen gemaakte hybride plant die een kruising is van twee soorten baslicum, de Ocimum basilicum en de Ocimum americanum. De Latijnse naam voor deze plant is: Ocimum x Africanum. Normaal gesproken staat er geen ''x'' tussen de eerste en tweede Latijnse plantennaam. Dat staat er alleen als het een hybride betreft, een kruising tussen twee soorten.

Citroenbasilicum is nog niet heel uitgebreid onderzocht, in tegenstelling tot andere basilicumsoorten.

Geografische verspreiding van de natuurlijke habitat van citroenbasilicum

Basilicum als saladegroente

In Zuidoost Azië wordt de plant veel in de keuken gebruikt. In Indonesië krijg je bij lalapan-gerechten vaak een paar takjes kemangi erbij. Lalap betekent ''rauwe groenten''.

De Nederlandse vertaling voor kemangi is citroenbasilicum. Citroenbasilicum wordt vooral gebruikt in Arabische landen, Indonesië, de Filipijnen, Laos, Maleisië, Iran en Thailand.

Diaserie citroenbasilicum

Citroenbasilicum voorkomt maagzweer

Uit onderzoek blijkt dat citroenbasilicum goed werkt tegen maagzweren. Als wetenschappers de werking van een geneesplant gaan onderzoeken op anti-maagzweer-eigenschappen, dan doen ze dat meestal door proefdieren aspirine te geven.

Een bijwerking van aspirine is namelijk dat je er een maagzweer van krijgt. Vervolgens wordt de maagzweer behandeld met de geneesplant die men wil onderzoeken op medicinale toepassing.
In dit geval hebben Egyptische onderzoekers citroenbaslicum gegeven aan muizen. Behalve maagzweer is ook angstig gedrag een gevolg van aspirinegebruik. 

De onderzoekers zagen dat de maagzweer veel sneller geneest als de muizen citroenbasilicum krijgen toegediend.

Verder zagen ze dat de muizen minder angstig waren. Stressindicatoren werden gemeten en daaruit bleek dat er minder celweefselstress is door vrije radicalen. 

Citroenbasilicum bevat veel antioxidanten, zo concluderen de onderzoekers. De onderzoekers schrijven in hun onderzoek:

“This study provides evidence that – an extract of ocimum basilicum- confers anxiolytic, antioxidant and anti-inflammatory prophylactic effects on aspirin-induced gastric ulcers.”
“Dit onderzoek geeft bewijs dat een extract van ocimum basilicum verleent preventieve werking tegen angsten, antioxidant- en ontstekingsremmende effecten door aspirine veroorzaakte maagzweren.”

Antibacteriële werking Citroenbasilicum

Citroenbasilicum heeft een sterke antibacteriële werking. Braziliaanse onderzoekers zagen dat de werking van farmaceutische antibiotica kan worden versterkt door plantaardige antibiotica zoals kemangi of citroenbasilicum te gebruiken. 

Men stelt dat veel infectieziekten te maken hebben met een overgroei van bacteriekolonies zoals  S. aureus en P. aeruginosa.
Deze twee soorten zijn de meest hardnekkige bacteriële ziekteveroorzakers, maar er zijn er nog veel meer. 

De Braziliaanse onderzoekers zagen dat de etherische olie van citroenbasilicum sterk werkt om bacteriekolonies in het gareel te houden en te zorgen dat de infectie verdwijnt.
Behalve tegen de genoemde twee bacteriën is de etherische olie van Ocimum x africannum zeer actief tegen de volgende ziekteverwekkende bacteriën: E. faecalis, L. monocytogenesm, E. aerogenes, E. coli, S. enteric, en S. tyfimurium.

63 soorten basilicum

In totaal zijn er 63 soorten basilicum bekend. Soms komt het in restaurants voor dat je een andere basilicumsoort bij het eten krijgt dan gebruikelijk. 

In Indonesië bijvoorbeeld, gebruiken ze het woord kemangi voor verschillende soorten basilicum, ook de Ocimum sanctum.
De Ocimum sanctum is de basilicum die we meestal in Nederland bij groenteboeren en supermarkten kunnen kopen. Deze heeft niet de frisse citroensmaak die kemangi of citroenbasilicum wel heeft.

Foto Krzysztof Ziarnek, Kenraiz

De terpenoïden van citroenbasilicum

Aangezien ocimum x africanum een hybride plant is gemaakt van twee soorten planten, heeft het de gedeelde medicinale eigenschappen van die twee planten. 

Basilicumplanten bieden allemaal een maagbeschermende werking.

Er zitten terpenoïden in zoals eugenol, geraniol, limalol en eucalyptol. Ook zit er rozemarijnzuur in, wat uiteraard ook in rozemarijn zit.
Al deze fytochemische componenten dragen bij aan de antoxidantwerking en maagbeschermende werking. Het werkt goed voor de gal en de maag werkt met stoffen die de gal produceert.

Dat is een andere reden dat het maagbeschermend werkt. In de ayurveda, de Indiase traditionele geneeskunde wordt Ocimum sanctum, tulsi of gewone basilicum gebruikt tegen maagzweren. Men kauwt daarvoor gewoon op de blaadjes.

Ocimum sanctum is meer onderzocht dan citroenbasilicum

De hybride citroenbasilicum is een stuk minder onderzocht dan Ocimum sanctum, de meest bekende medicinaal toegepaste basilicumsoort. 

In India is de plant bekend als tulsi en is het een medicijn wat vaak wordt ingezet. Deze basilicumsoort heeft een wijd spectrum aan bewezen medicinale werkingen. 

Het ligt zeer voor de hand dat al deze medicinale werkingen in meer of mindere mate gelden voor Ocimum gratissimum, maar daar gaan we niet voetstoots van uit.
In de loop van de tijd zullen er meer medicinale werkingen van Ocimum africanum worden onderzocht. Toch is het goed om de werkingen van Ocimum sanctum ofwel gewone basilicum hier op een rijtje te zetten. Daarna staat een overzicht van de medicinale werkingen van Ocimum basilicum, de basilicum die in Nederland te koop is in supermarkten en bij groenteboeren.

1. Tegen bloedklontering
2. Antistaar
3. Tegen stress
4. Anti-artritis
5. Anti maagzweer
6. Tegen diabetes
7. Onvruchtbare werking, basilicum doet spermakwaliteit verminderen,
8. Leverbeschermende werking
9. Geheugenondersteunend
10. Koortsverlagend
11. Pijnstillend
12. Ontstekingsremmend
13. Zenuwstelselversterkend
14. Antidepressieve werking, tegen slecht humeur en depressie
15. Immuunsysteemondersteunend werking
16. Antibacterieel
17. Bloeddrukverlagend
18. Hartbeschermend
19. Antioxidant, vangt vrije radicalen, ziekteveroorzakers
20. Beschermt tegen straling
21. Beschermt tegen kanker

Foto: Kembangraps

Ocimum basilicum

Een ander onderzoek laat de tot nu toe bekende medicinale werkingen van Ocimum basilicum zien. Dit is de basilicum die in Nederland te koop is. 

Tegelijkertijd is dat ook één van de twee planten waarop Ocimum x africanum is gebaseerd. Je zou mogen verwachten dat veel van de medicinale werkingen met die van citroenbasilicum overlappen.

1. Anti-osteoporose
2. Pijnstillend, rustgevend
3. Beschermt tegen darmontsteking
4. Antibacterieel
5. Kankerremmend
6. Beschermt tegen hart- en vaatziekten
7. Leverbeschermend
8. Antioxidant
9. Bloedsuikerspiegelregulerend
10. Bloeddrukverlagend
11. Bloedvatrelaxerend
12. Tegen klontering bloedplaatjes
13. Antioxidant
14. Ontstekingsremmend
15. Antitrombose-effect.

Toekomstig onderzoek naar basilicumsoorten

Bekijk de twee rijtjes en zie de overeenkomsten. Er is een grote overlap te zien in medicinale werkingen tussen deze twee soorten basilicumplanten.

Het zal even duren voordat alle basilicumplanten op alle medicinale werkingen zijn getest. Als er zo'n 20 medicinale werkingen zijn, en ruim 60 soorten, dan betekent dat als er over elke medicinale werking één onderzoek plaatsvindt, er al 1200 onderzoeken uitgevoerd moeten worden.
Aangezien de wetenschap vast van plan lijkt om medicinale werkingen van planten volledig in kaart te brengen, zal in de loop van de toekomst de onderzoeken naar de medicinale werking van Ocimum africanum plaatsvinden.

Bronnen bij artikel over citroenbasilicum

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27508961
  
• Kaartje geografische verspreiding: Thomas Dijkman
• Foto's: Wikimedia commons
• Kopfoto: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lemon_Basil.jpg
• Foto Krzysztof Ziarnek, Kenraiz:
  
• 2 Foto's close up blaadjes Anna Frodesiak
• Foto pot met paarse citroenbasilicum: Photo by David J. Stang Ocimum African Blue 3zz.jpg
• Foto close up paarse citroenbasilicum: Photo by David J. Stang Ocimum African Blue 7zz.jpg
• Foto basilicum met witte bloemetjes: Kembangraps
  
• Informatie: https://www.cabidigitallibrary.org/doi/10.1079/cabicompendium.115839
  
• Informatie komt uit onderstaande wetenschappelijke onderzoeken die je kan downloaden